Centraal-Azië: Ontmoetingen langs de Zijderoute

Turkmenistan, een land van tegenstellingen, verwelkomt reizigers met open armen. De hoofdstad Ashgabat is wereldwijd uniek, met meerdere vermeldingen in het Guinness Book of Records, waaronder de hoogste concentratie witte marmeren gebouwen die stralen in het zonlicht, omgeven door weelderige parken. Toch zijn het de menselijke ontmoetingen die de meeste indruk maken. Neem bijvoorbeeld Aida, een jonge vrouw die met trots vertelde over haar land. Hoewel ze zelf een uitwisselingsproject in Amerika volgde, ontdekte ze daar juist de kracht van haar eigen cultuur. Haar verhalen over de Turkmeense keuken en traditionele jurken geven een glimp van een land waar de geschiedenis en het heden met elkaar verweven zijn. Ze vertelt over de prachtige tapijten die nog steeds gemaakt worden.

De lokale gids Azat vulde dit beeld aan met zijn verhalen over de onafhankelijkheid van het land en de zorg voor de stad. Zo sprak hij trots over de ‘groene gordel’ rondom Ashgabat, waar duizenden bomen zijn geplant om schaduw en verkoeling te bieden in de zinderende zomers die richting 50C celsius gaan! Dit soort initiatieven laten zien hoe moderne stadsplanning hand in hand kan gaan met oude wijsheid over leven in harmonie met het klimaat. Maar hij noemt Ashgabat ook een ‘crazy city’: er zijn alleen witte auto’s toegestaan in Ashgabat; alle gekleurde auto’s worden geweerd uit de stad!

In Oezbekistan duikt de reiziger in de historie van steden als Buchara en Samarkand, waar filosofen en wetenschappers ooit hun stempel drukten op de wereld. In Buchara vertelt een man dat hij trots is op zijn stad met zo veel historie en monumenten. Er was hier al zo veel kennis en wijsheid al voordat de Arabieren hier kwamen. Ook onder de Islam floreerde Buchara als cultureel en religieus centrum met filosofen, wetenschappers en dichters. Veel westerlingen die hier komen hebben geen enkel idee van de rijke historie en het hoge ontwikkelingsniveau in hele oude tijden. Daarom is het heel mooi dat er zo veel Westerse bezoekers zijn!

Reizigers moeten zeker het prachtige Registan-plein van Samarkand gezien en ervaren hebben. Lokale studenten, zoals Shenzod en Zilshod, dromen ervan de jeugdige energie van hun land aan de wereld te laten zien. “Oude gebouwen trekken oude mensen,” grapten ze, terwijl ze hun plannen toelichtten om Oezbekistan toegankelijker te maken voor jongere reizigers. Community-based tourism bloeit hier op: een initiatief waarbij bezoekers overnachten bij families thuis en de traditionele keuken ervaren. Oezbekistan wil laten zien dat naast het erfgoed van de Zijderoute, ook de natuur lonkt. De majestueuze bergen die oprijzen tot 4500 meter hoog, wachten op ontdekkingsreizigers die verder durven te kijken.

Kirgizië voelt als een plek waar tijd stil lijkt te staan. Azamat, een lokale gids in Karakol, sprak gepassioneerd over de oude nomadische tradities die zijn volk nog steeds in ere houdt. Hij vertelde over de “Manas,” een episch gedicht met bijna een half miljoen regels dat de essentie van de Kirgizische identiteit vastlegt. Deze cultuur leeft voort in de festivals en spelen die bezoekers een inkijkje geven in een leven dat draait om balans: met de natuur, de sterren en elkaar. Dat is voor de Kirgiezen heel belangrijk en dat zie je ook aan de semi-nomadische levenswijze die met hun grazende kuddes het seizoensritme nauwgezet volgen. De mensen zijn ontspannen, leven in hun yurts vaak midden in de natuur.

Met zijn ongerepte bergen, kristalheldere meren en een keuken die direct uit de lokale omgeving komt, biedt Kirgizië een ervaring die verder gaat dan toerisme.