Landinformatie IJsland

Er wonen ruim 364.000 mensen op IJsland, waarvan ongeveer 123.000 in de hoofdstad Reykjavik. Het binnenland van IJsland is bijna onbewoond, aangezien het bestaat uit bergen, lavavelden en steenwoestijnen. IJsland is ook het dunst bevolkte land van Europa. De meeste IJslanders zijn nakomelingen van de Vikingen en hun Keltische slaven.

Naamgeving in IJsland: IJslanders dragen als achternaam de voornaam van hun vader met het achtervoegsel -dóttir (dochter) of -son (zoon). Het zijn dus geen echte familienamen of achternamen. Als voorbeeld: Ólafur, de zoon van Arnór Jónson, staat ingeschreven als Ólafur Arnórson. Zijn zus Bryndís heet voluit Bryndís Arnórdottir. Als een vrouw trouwt, behoudt ze haar eigen naam. Binnen een IJslands gezin zijn andere achternamen daardoor gangbaar.

Door de afgelegen ligging, heerst er op IJsland een sterke nationale identiteit. IJslanders kunnen chauvinistisch overkomen, ze zijn erg trots op hun land en hebben een sterke gemeenschapszin. Mensen voelen zich verantwoordelijk voor hun omgeving en vinden het vanzelfsprekend dat ze deelnemen aan het gemeenschapsleven. Dat komt mede omdat de IJslandse samenleving egalitair is, men behandelt elkaar als gelijken en gaat informeel en ongedwongen met elkaar om. Men noemt elkaar bij de voornaam, ook als het om gezagsdragers of ouderen gaat. Zelfs in het telefoonboek staan de inwoners alfabetisch op hun voornaam gerangschikt.

IJslanders hebben sterke familiebanden, tradities zijn belangrijk en de relatie met de natuur is sterk. Hoewel tradities belangrijk zijn, is de IJslandse samenleving modern, tolerant en ruimdenkend. Zo is het homohuwelijk gelegaliseerd en kent de Gaypride (jaarlijks in augustus) veel bezoekers. Dat vrouwen geëmancipeerd zijn, blijkt wel uit het feit dat ruim 70% van de vrouwen buitenshuis werkt. IJslanders zijn harde werkers, veel mensen hebben meer dan één baan en maken heel wat overuren. Maar als ze vrij zijn en uitgaan, gaan ze vaak helemaal uit hun bol.

Kunst en cultuur in IJsland: De IJslandse kunst en cultuur zijn vaak beïnvloed door de barre leefomstandigheden die de eilanders moeten en moesten doorstaan. Tot de 20e eeuw was de armoede groot en overleven een uitdaging. Ondanks onderdrukking en armoede is de literatuur in IJsland altijd aanwezig geweest. De Edda is het bekendste werk binnen de oud-IJslandse literatuur. Het is een verzameling liederen uit het middeleeuwse IJsland, bestaande uit een verzameling helden- en godenliederen met mythologische inhoud.

Mythes zijn realiteit in IJsland: Reuzen en elfen, trollen, kabouters en geesten. In IJsland komen ze niet alleen voor in verhalen, maar horen zij tot de realiteit. Deze geheimzinnige figuren, de IJslanders noemen ze het huldafólk, huizen overal. Er leven monsters in de meren, boze geesten in verlaten boerderijen en grotten zijn het thuis van reuzen. IJslandse tuinen hebben soms elfenhuisjes die toegang geven tot een elfensteen.

Muziek in IJsland: Ook muziek kent op IJsland een eeuwenoude traditie. Invloeden komen uit de folk en pop. De traditionele muziek stamt af van de Nordic music. Ondanks de kleine muziekscene kent IJsland wereldberoemde bands en muzikanten. Denk bijvoorbeeld aan Sykur (IJslandse elektropop) of de half Italiaanse, half IJslandse Emilíana Torrini, die de titelsong van ‘Lord of The Rings: The Two Towers’ inzong. En als er één IJslandse is die iedereen kent, dan is dat wel de excentrieke zangeres Björk.

In de IJslandse keuken staat vooral vis en vlees op het menu, groenten en fruit komen op de tweede plaats.

Populaire gerechten in IJsland: Vis wordt op allerlei manieren geserveerd: rauw, gerookt, gegrild, gebakken en gekookt. De vis is meestal vers er is een breed aanbod van onder andere kabeljauw, schelvis, heilbot, zeeduivel, haring, forel, zalm en garnalen. Gedroogde vis, hardfiskur, is erg populair. Bij de vleesgerechten staan lamsvlees en schapenvlees bovenaan de lijst. Gerookt lams- of schapenvlees  (hangikjot) is een delicatesse. Een populair gerecht van schapenvlees  bestaat uit verschillende soorten orgaanvlees (slatur). IJslanders houden van zoet en dat is vooral te proeven aan de toetjes, zoals taart of kwark (skyr) die mierzoet zijn. Als snack voor tussen de middag zijn pannenkoeken van rogge (flatkökur) heel voedzaam. Deze zijn in elke super of buurtwinkel verkrijgbaar.

Drinken in IJsland: Koffie is de nationale drank van IJsland. Het aanbod varieert van espresso tot latte macchiato en wordt de hele dag gedronken. Brennivin is de nationale sterke drank, het is een soort van IJslandse jenever maar dan gemaakt van aardappelen. Wijn en bier is verkrijgbaar in drankwinkels en restaurants en is erg duur in vergelijking met wat je thuis gewend bent.

Naast de christelijke feestdagen Nieuwjaar, Pasen, Hemelvaart, Pinksteren en Kerstmis heeft IJsland haar eigen nationale feestdagen zoals Sumardagurinn Fyrsti, de eerste donderdag na 18 april om de eerste zomerdag te vieren (lange tijd kende men in IJsland alleen zomer en winter). Vanaf half mei vindt in Reykjavik jaarlijks een twee weken durend kunst- en cultuurfestival plaats. Op 17 juni viert IJsland het Onafhankelijkheidsfeest. In het weekend het dichts bij 21 juni wordt de feestdag van Johannes de Doper gevierd, "het Midzomerfeest". Verslunarmannahelgi is een lang weekend met de eerste maandag in augustus. Een spontaan volksfeest met veel dans en muziek. Winkels en banken zijn gesloten. Met Vetrardagur Fyrsti, de derde zaterdag van oktober, wordt de winter ingeluid.

Niets is zo ingewikkeld als het geven van een fooi. Het is namelijk een vrijwillige bijdrage om je blijk van waardering te tonen. En elk land heeft zo zijn eigen gewoonten als het om het geven van fooien gaat. In IJsland is het geven van een fooi in een restaurant niet gebruikelijk. IJslanders verwachten namelijk geen fooi, uiteraard wordt het wel gewaardeerd.

De reisbegeleiders, lokale gidsen en chauffeurs die voor Koning Aap werken verwachten een fooi, mits ze hun werk naar voldoening gedaan hebben. Een richtbedrag voor je Nederlandstalige reisbegeleider is € 2,00 per reiziger per dag. Als je reis begeleid wordt door een lokale Engelssprekende reisbegeleider is het richtbedrag voor een fooi € 2,00 à € 3,00 per reiziger per dag. Voor de chauffeur is eveneens een fooi van € 1,00 à € 2,00 per reiziger per dag een mooi richtbedrag.

IJsland is met 103.000 km² ongeveer 2,5 keer zo groot als Nederland en ruim 3 keer de oppervlakte van België. Het is het op één na grootste eiland in Europa (op Groot-Brittannië na) en ligt erg geïsoleerd, ten noordwesten van het Europese vasteland. Het noordoosten van IJsland ligt net onder de poolcirkel die precies over Grímsey loopt, een klein eiland dat tot IJsland behoort.

Geografie van IJsland: Ongeveer 20 miljoen jaar geleden is IJsland ontstaan door vulkanische activiteit in de Atlantische Oceaan. IJsland bevindt zich op een extra actieve plek van de aardkorst en heeft in vergelijking met de meeste andere landen een ongekende vulkanische activiteit. In het noorden vind je in de omgeving van Mývatn prachtige lavavelden, vulkaankraters en sissende, spuitende en borrelende bronnen. Ook Landmannalaugar heeft een fotogeniek lavaveld en bergen in diverse kleuren. Tot de bekendste vulkanen op IJsland behoren de Katla, Hekla en Askja. De Eyjafjallajökull is in 2010 nog uitgebarsten.

Naast vulkanen en zwarte lavastranden omvat het landschap van IJsland watervallen, fjorden, ijskappen, gletsjers, geisers en hete poelen. Slechts een kwart van IJsland is blijvend begroeid met mossen, korstmossen en grassen. Opvallend is de afwezigheid van bomen. Slechts 1,4% van IJsland is bedekt met bos. Buiten de begroeide delen bestaat het landschap uit zandvlakten, gletsjers, meren met ijsschotsen, grind- en steenwoestijn, kale rotsen of uitgestrekte lavavelden. De Vatnajökull is met 8300 km² de grootste gletsjer van Europa.

Geisers in IJsland: Een natuurlijk fenomeen waar IJsland om bekendstaat, zijn geisers. Op IJsland waren altijd tientallen geisers actief, hoewel het aantal van tijd tot tijd varieerde. Nieuwe geisers ontstonden als gevolg van aardverschuivingen en kokende waterbronnen kregen geiseractiviteit. De werking van andere geisers daalde (zoals de Geysir) of stopte zelfs. Tot 1950 kwamen verspreid over heel IJsland zo'n 30 geisers voor, maar dat aantal is afgenomen nadat er in de buurt van de geisers actief naar warmwaterbronnen is geboord. De Strokkur-geiser, die zijn waterfontein om de 5-8 minuten omhoogspuit, is nog steeds prachtig om te zien.

IJsland heeft vrijheid van godsdienst. De Evangelisch-Lutherse Kerk van IJsland is de staatskerk, ruim 63% van de IJslanders is Luthers. Een minderheid van 4% is rooms-katholiek. Hoewel de meerderheid van de bevolking christelijk is, gaan de meeste IJslanders niet regelmatig naar de kerk. Ruim 7% van de bevolking is niet aangesloten bij een religieuze groepering.

De oude religie Ásatrú waarbij oude Noorse en Germaanse goden aanbeden worden komt op IJsland ook voor. De naam betekent ‘trouw aan de Asen’. Asen (en Asinnen) zijn de hogere goden, zoals oppergod Wodan (ook wel Odin genoemd), dondergod Donar (ook wel Thor) en Freyja, de godin van de liefde en schoonheid. Ooit was het oude Germaanse heidendom het populairste geloof in Noord-Europa, maar rond het jaar 1000 was het alleen nog te vinden in IJsland en Zweden. Daarna verdween de godsdienst. In de 19e eeuw zijn pogingen gedaan de verdwenen religie te reconstrueren en nieuw leven in te blazen. In 1972 werd Ásatrú een officieel geloof in IJsland, nadat een IJslandse dichter het had gepropageerd bij de regering. Ook in Noorwegen, Zweden en Denemarken wordt Ásatrú door de overheden als religie erkend.

Op IJsland wordt IJslands gesproken, een ingewikkelde taal die verwant is aan het oud-Noors. In tegenstelling tot het Nederlands dat veel woorden uit het Engels aan de taal toevoegt, probeert men het IJslands vrij te houden van vreemde invloeden.

IJsland heeft een zeeklimaat dat landinwaarts overgaat in een toendraklimaat. Gezien de noordelijke ligging zijn de winters redelijk mild terwijl de temperatuur in de zomer niet vaak boven de 15 graden Celsius komt. Op de hoger gelegen gletsjers komt de temperatuur ook in de zomer niet boven het vriespunt. Kenmerkend zijn de vele depressies die het eiland aandoen. Dat zorgt het hele jaar voor de nodige regen en wind. Door de noordelijke ligging zijn de dagen in de winter erg kort en in de zomer juist vrij lang. Goed om te weten voor je rondreis door IJsland!

Klimaattabel IJsland: De vier cijfers die telkens worden genoemd zijn van links naar rechts: de maximum temperatuur in graden Celsius, aantal zonuren per dag, aantal dagen per maand met minimaal 1 mm-neerslag per dag en de gemiddelde temperatuur van het zeewater.

REYKJAVIK

Maand	T max	Zon	Neerslag	T w
Januari	1	1	18	4
Februari	2	2	16	3
Maart	3	3	19	3
April	5	4	18	3
Mei	9	6	16	4
Juni	11	5	17	6
Juli	13	6	17	8
Augustus	12	5	18	8
September	9	4	18	7
Oktober	6	2	20	5
November	2	1	18	5
December	1	0	20	4

Ambassade van IJsland in België
Rond-Point Schumann 11, 1040 Brussel
T +32 2 238 5000
I  https://www.government.is

Consulaat-generaal van IJsland in Nederland
Gustav Mahlerplein 2, 1082 MA Amsterdam
T 020 795 33 34
I https://www.nederlandse-ambassade.com

Nederlands consulaat-generaal in IJsland
Tryggvagata 11, 2. floor on the left side, 101 Reykjavik 
T +354 533 1002
I  https://www.netherlandsandyou.nl

Belgisch consulaat in IJsland
Garri ehf, Lynghals 2, 110 Reykjavik 
T +354 570 03 00, +354 696 44 44
I https://www.belgische-ambassade.com

Mobiel bellen in IJsland: Internationaal bellen kan vanuit het hotel maar is veel goedkoper vanuit een postkantoor of benzinestation. Het internationale landennummer van IJsland is 00354; van Nederland 0031 en van België 0032. IJsland heeft een mobiel netwerk met bereik in de bewoonde gebieden en langs de ‘Ring Road’. Een overzicht van de beltarieven vind je op www.bellen.com. Als je een simlock vrij toestel hebt kun je overwegen een prepaid SIM-kaart (simikort) te kopen van Siminn, Nova of Vodafone.

Internet in IJsland: In diverse openbare ruimtes en de meeste cafés en restaurants in Reykjavik is WiFi. In mindere mate geldt dat voor Akureyri. Zie ook www.wificafespots.com. Daarbuiten hebben hotels in ieder geval internetverbinding zodat je gebruik kunt maken van de hotelcomputer of eigen smartphone, iPad of laptop.

Het voltage in IJsland is 220-230 Volt. Je hebt geen verloopstekker nodig. Kijk hier als je wilt zien wat voor stopcontact in IJsland gebruikelijk is.

Reisapotheek voor IJsland: Neem op je rondreis naar IJsland een kleine reisapotheek mee met daarin o.a. jodium, pleisters, sterilon en middelen tegen koorts, diarree, verstopping, insectenbeten, zonnebrand en eventueel een middel tegen reisziekte. Denk ook aan een tekentang, thermometer (onbreekbaar), ORS (Oral Rehydration Salts, tegen uitdroging) en vitaminetabletten. Voor de hygiëne op reis o.a. een flesje desinfecteergel (daarmee kun je zonder water en zeep je handen wassen), ontsmettingsdoekjes e.d.

Europees Medisch Paspoort in IJsland: Handig om mee te nemen is het Europees Medisch Paspoort, een document waarmee je in urgente situaties veel problemen kan voorkomen. Het paspoort is opgesteld in elf talen, waardoor de hulpverlener (in het buitenland) eenvoudig de gegevens van de patiënt, zijn of haar ziekten, aandoeningen en medicijngebruik kan opzoeken. Ook is vermeld wie de behandelende arts is en wie er in dringende gevallen gewaarschuwd kan worden. Het medisch paspoort is onder andere verkrijgbaar bij huisarts, de Reisdokter, apotheek en GGD.

Ziekenhuizen in IJsland: De gezondheidszorg in IJsland staat op een hoog peil. In alle steden of grotere dorpen is een ziekenhuis of medische post. Medicijnen zijn alleen verkrijgbaar bij een apotheek. Voor spoedgevallen kun je 112 bellen.

We adviseren je om de bagage mee te nemen in een rugzak. Een zachte koffer of een compacte weekendtas (op wieltjes) is ook mogelijk op onze IJsland rondreizen.

IJsland kent geen specifieke kledingvoorschriften. Wat betreft je kleding raden we je aan om praktische kleding mee te nemen die zich makkelijk laat combineren (laag over laag). Zorg op een reis naar IJsland voor stevig schoeisel waarop je goed kunt lopen. De airconditioning in bussen vraagt soms om een extra vest of sjaal. Het weer is veranderlijk; een warme, wind- en waterdichte jas (Gore-tex is ideaal) is daarom zeker prettig. Een poncho is in verband met de wind onhandig. Vergeet ook je zwemkleding niet, op IJsland heb je verschillende thermische baden.

Een zaklamp (of beter nog een hoofdlamp, want dan heb je de handen vrij) is handig voor momenten waar even wat licht voor nodig is, zoals het instellen van je camera.

De nationale munteenheid in IJsland is de krona (ISK). Er zijn munten van 100, 50, 10, 5 en 1 ISK. Daarnaast zijn er biljetten van 5000, 2000, 1000 en 500 ISK. Kijk voor de actuele dagkoers op www.oanda.com.

Pinnen in IJsland: Contante euro’s kun je wisselen bij IJslandse banken, wisselkantoren of op de luchthaven. Vanwege de hoge kosten is het niet aan te raden om al in Nederland of België IJslandse kronen aan te schaffen. In de grotere plaatsen vind je pinautomaten. Creditcards worden geaccepteerd in hotels, restaurants, winkels en banken. Veel hotels, winkels, restaurants en taxichauffeurs accepteren euro’s. Het levensonderhoud in IJsland is gemiddeld duurder dan in Nederland en België. Alcohol is helemaal duur..

De reguliere openingstijden van winkels zijn op werkdagen van 9.00 tot 18.00 uur. Sommige winkels sluiten op zaterdagmiddag, andere zijn zondag geopend. Enkele supermarkten en winkelcentra in Reykjavik blijven langer open. Musea openen hun deuren vaak pas ’s middags.

Postkantoren zijn over het algemeen geopend van maandag tot en met vrijdag van 8.30 tot 16.30 uur.  In Reykjavik is het hoofdpostkantoor in Kringlan tot 18.00 uur geopend. Banken zijn van maandag tot en met vrijdag van 9.00 tot 16.00 uur geopend.

Niet alle mensen stellen het op prijs om gefotografeerd te worden. Houd daar rekening mee, vraag toestemming en respecteer een eventuele weigering. Vanwege het felle licht kan een UV-filter goed van pas komen. Neem voldoende batterijen mee. Deze zijn op IJsland een stuk duurder dan je thuis gewend bent.

Het Noordelicht in IJsland: Wil je het Noorderlicht fotograferen, bereid je dan thuis alvast voor door de instellingsmogelijkheden van je fototoestel te onderzoeken. Gebruik ter plekke een statief of, als je dat niet hebt, een plek waar je je camera stabiel kunt neerleggen (i.v.m. lange sluitertijden). Probeer een zo donker mogelijk plekje te vinden. Qua compositie is een voorwerp op de voorgrond van je foto (zoals een boom of gebouw) vaak spannender dan alleen de lucht. Met een groothoeklens zie je een zo groot mogelijk deel van de hemel, maar uiteraard kun je ook creatief met een andere lens omgaan. Stel de ISO-waarde van je camera in op 200 of 400 ISO, een hogere waarde geeft vaak foto’s met een te grove korrel. Bekijk ter plaatse je gemaakte foto op het schermpje van je camera zodat je, indien nodig, de instellingen kunt aanpassen. Vooral: experimenteer en wees creatief!

IJsland heeft wat betreft veiligheid een goede reputatie. Er komt nauwelijks criminaliteit voor. Desondanks moet je zeker in Reykjavik op je spullen letten.
Actuele informatie over de veiligheid in IJsland vind je op de app 'BZ Reisadvies' of op www.nederlandwereldwijd.nl. Ook op de website van het Belgische ministerie van Buitenlandse Zaken http://diplomatie.belgium.be vind je nuttige reisadviezen.

IJsland kent geen zomer- of wintertijd. In de winter is het er 1 uur vroeger en in de zomer 2 uur vroeger dan in de Benelux.

IJsland heeft gemiddeld net zoveel daglicht als Nederland en België. De verschillen over de diverse maanden zijn echter groot. Van november tot en met februari zijn de dagen in IJsland het kortst; het wordt dan ’s morgens pas laat licht en de zonsondergang is iets eerder dan in Nederland en België. In de maand januari zijn de dagen het kortst; de zon schijnt dan maar 4,5 uur. Van mei tot en met september zijn de dagen in IJsland juist veel langer. In de maand juli is het in IJsland het langst licht, wel 20,5 uur.

Internationaal paspoort of identiteitskaart (ID-kaart):
Wij adviseren je om op reis te gaan met een internationaal paspoort of identiteitskaart dat bij terugkeer van je reis nog minimaal zes maanden geldig is.

Visum:
Voor deze bestemming is er voor reizigers met een Nederlandse of Belgische nationaliteit geen visum nodig.

Als je afwijkend reist van de groepsreis raden wij je aan om je goed te laten informeren over of je een visum nodig hebt. Onze partner Traveldocs helpt je graag verder en is telefonisch bereikbaar via +31 (0)23 2210004. Traveldocs is een gespecialiseerde visumdienst voor Nederland (voor Nederlandse paspoorthouders) en België (voor Belgische paspoorthouders).

Kijk op de website van Traveldocs voor meer informatie: 

- Nederlandse reizigers bezoeken: visum-legalisatie.nl/koningaap-nl
- Belgische reizigers bezoeken: visum-legalisatie.nl/koningaap-be

Reizigers die niet beschikken over de Nederlandse of Belgische nationaliteit, dienen zelf contact op te nemen met de betreffende ambassade(s) en hun eventuele visum te regelen.

Reizigers met meereizende kinderen onder de 18 jaar dienen zelf bij de betreffende ambassade te infomeren naar eventuele aanvullende toelatingseisen.