Reizen naar Albanië

Een belangrijke eigenschap die je in Albanië moet hebben is geduld. Het Albanese woord is durim. De tijd tikt in Albanië anders. Een afspraak op een vaste tijd kent men niet. Als je het toch doet, moet je er niet van staan te kijken dat de ander veel later komt. Maak je dan vooral niet druk, want zo gaat het leven hier.

Als buitenlandse bezoeker is het soms lastig te beoordelen of een Albanees nu ja of nee bedoelt. Dat komt omdat ze bepaalde bewegingen met het hoofd maken, wenkbrauwen optrekken en ook nog eens zachtjes klikken met de tong.      

Albanezen schudden elkaar veelvuldig de hand en doen dat ook graag met buitenlanders. Bovendien vragen ze je het hemd van het lijf, ook naar onderwerpen die wij liever voor onszelf houden zoals het inkomen dat je verdient. 

Gewoonterecht en bloedwraak in Albanië: In het noorden van Albanië geldt nog het gewoonterecht, de Kanun. Een gegeven woord, besa, kun je niet meer terugnemen. Daarnaast hecht men bijzonder aan de persoonlijke eer. Albanezen zijn zeer gevoelig voor bepaalde woorden die beledigend bedoeld kunnen zijn. Alleen wraak of zelfs bloedwraak kan de persoonlijke eer herstellen. In het bergland van Puke zijn er families die bloedwraak op elkaar gezworen hebben.  Buitenlanders zijn overigens uitgesloten van bloedwraak.

Volgens de Kanun zijn alle mensen gelijk  en moet iedereen gerespecteerd worden. Wel hebben vrouwen minder rechten dan mannen. Zo hebben sommige mannen in bepaalde regio’s er moeite mee dat vrouwen zich zelfstandig gedragen door bijvoorbeeld auto te rijden. Ze laten hun afkeuring blijken door te gaan  inhalen of toeteren.

Het familieverband is heilig. Oude mensen worden gerespecteerd en blijven vaak tot hun dood bij de kinderen. Zonen en dochters blijven bij hun familie wonen tot ze trouwen. Meisjes trouwen liefst zeer vroeg, vanaf hun vijftiende. Samenleven zonder getrouwd te zijn kan niet. In landelijke gebieden zijn sommige huwelijken clan-gestuurd. Bruiloften zijn vaak grote partijen waarvoor vaak een paar honderd mensen worden uitgenodigd. Een vrouw stijgt in de achting als ze zonen heeft gebaard.  Scheidingen komen weinig voor.

Ook van een begrafenis wordt veel werk gemaakt. Er wordt hoorbaar getreurd. Veertig dagen na de dood van de overledene komen familieleden en vrienden opnieuw bijeen om herinneringen te delen aan de gestorvene. Er is een overvloedige maaltijd. 

Als Albanezen gestorven zijn bij een auto-ongeluk, worden er vaak monumentjes in de berm van de weg gemaakt met een foto van de verongelukte. Er worden bloemen en plantjes neergezet.

In Tirana zie je de ontwikkeling naar een moderne maatschappij. Weinig of geen hoofddoekjes en de meisjes (en jongens) zijn modern gekleed. Er is grote solidariteit met de Albanezen buiten het land. Tijdens de Kosovo-crisis werden meer dan 700.000 vluchtelingen opgenomen. In de Tweede Wereldoorlog is geen enkele jood aan de Duitsers uitgeleverd. De Albanezen staan als volk bekend om hun moed, daadkracht en bereidheid risico’s te nemen.