Reizen naar Albanië

Een kleine maar opvallende tak van de islam in Albanië is de Bektashi-sekte, opgericht in de dertiende eeuw en in 1925 uit Turkije verbannen. Een deel van de aanhang vluchtte naar Albanië, waar ze nog steeds wonen. De derwisjen of ‘babas’ proberen mythische elementen van het volksgeloof in hun diensten te betrekken. De Bektashi bidden bijvoorbeeld voor bergen, zoals de berg Tomorr, ‘Baba Tomorr’. Verder richten ze pelgrimsoorden op in de buurt van graven van bijzondere persoonlijkheden, die dan vereerd worden. 

Wie in Durrës en Tirana over straat loopt, zou niet zeggen dat moslims in Albanië de meerderheid vormen. Vrouwen met hoofddoekjes zijn er zeldzaam, minaretten zijn er nauwelijks en alleen op vrijdagmiddag is er, voor wie luistert, een oproep tot gebed te horen. Op een enkel incident na leven de verschillende religieuze groepen vreedzaam naast elkaar. En die incidenten worden dan ook nog meestal veroorzaakt door islamitische zendelingen van buitenaf.

In 1967 verbood president Hoxha, geïnspireerd door de Chinese culturele revolutie, alle religie, zowel in de publieke als in de privésfeer. Vrijwel alle kerken, kloosters, moskeeën en tekkes (gebedshuizen van de Bektashi-sekte) werden gesloopt of omgebouwd tot sporthallen of buurtcentra. Tal van geestelijken en gelovigen verdwenen achter slot en grendel of werden, vaak zonder enige vorm van proces, vermoord.

Pas met de val het communisme, in 1990, kwam God heel langzaam terug in Albanië. In het ooit zo katholieke Shkodër trokken de eerste missen duizenden belangstellenden. In Tirana verschenen westerse evangelisten van allerlei soort en naast het Skanderbeg-plein opende een enorme Albanees-orthodoxe kerk de poorten. Uit Turkije en het Midden-Oosten kwamen islamitische zendelingen naar Albanië, soms met een goed gevulde portemonnee. Maar de belangstelling was beperkt. Sommige mensen sluiten zich eerder uit pragmatische overwegingen (toegang tot school) aan bij een kerkgenootschap.

Het gebrek aan religieuze bevlogenheid is mede te verklaren uit het feit dat alle godsdienst hier altijd uitheems was en is. De islam kwam uit Istanbul, en verder weg Arabië, het katholicisme uit Rome en het Grieks van de orthodoxe eredienst, was al net zo onbegrijpelijk voor Albanezen.