Als buitenlandse bezoeker is het soms lastig te beoordelen of een Albanees nu ja of nee bedoelt. Dat komt omdat ze bepaalde bewegingen met het hoofd maken, wenkbrauwen optrekken en ook nog eens zachtjes klikken met de tong.
Albanezen schudden elkaar veelvuldig de hand en doen dat ook graag met buitenlanders. Bovendien vragen ze je het hemd van het lijf, ook naar onderwerpen die wij liever voor onszelf houden zoals het inkomen dat je verdient.
Gewoonterecht en bloedwraak in Albanië: In het noorden van Albanië geldt nog het gewoonterecht, de Kanun. Een gegeven woord, besa, kun je niet meer terugnemen. Daarnaast hecht men bijzonder aan de persoonlijke eer. Albanezen zijn zeer gevoelig voor bepaalde woorden die beledigend bedoeld kunnen zijn. Alleen wraak of zelfs bloedwraak kan de persoonlijke eer herstellen. In het bergland van Puke zijn er families die bloedwraak op elkaar gezworen hebben. Buitenlanders zijn overigens uitgesloten van bloedwraak.
Volgens de Kanun zijn alle mensen gelijk en moet iedereen gerespecteerd worden. Wel hebben vrouwen minder rechten dan mannen. Zo hebben sommige mannen in bepaalde regio’s er moeite mee dat vrouwen zich zelfstandig gedragen door bijvoorbeeld auto te rijden. Ze laten hun afkeuring blijken door te gaan inhalen of toeteren.
Het familieverband is heilig. Oude mensen worden gerespecteerd en blijven vaak tot hun dood bij de kinderen. Zonen en dochters blijven bij hun familie wonen tot ze trouwen. Meisjes trouwen liefst zeer vroeg, vanaf hun vijftiende. Samenleven zonder getrouwd te zijn kan niet. In landelijke gebieden zijn sommige huwelijken clan-gestuurd. Bruiloften zijn vaak grote partijen waarvoor vaak een paar honderd mensen worden uitgenodigd. Een vrouw stijgt in de achting als ze zonen heeft gebaard. Scheidingen komen weinig voor.
Ook van een begrafenis wordt veel werk gemaakt. Er wordt hoorbaar getreurd. Veertig dagen na de dood van de overledene komen familieleden en vrienden opnieuw bijeen om herinneringen te delen aan de gestorvene. Er is een overvloedige maaltijd.
Als Albanezen gestorven zijn bij een auto-ongeluk, worden er vaak monumentjes in de berm van de weg gemaakt met een foto van de verongelukte. Er worden bloemen en plantjes neergezet.
In Tirana zie je de ontwikkeling naar een moderne maatschappij. Weinig of geen hoofddoekjes en de meisjes (en jongens) zijn modern gekleed. Er is grote solidariteit met de Albanezen buiten het land. Tijdens de Kosovo-crisis werden meer dan 700.000 vluchtelingen opgenomen. In de Tweede Wereldoorlog is geen enkele jood aan de Duitsers uitgeleverd. De Albanezen staan als volk bekend om hun moed, daadkracht en bereidheid risico’s te nemen.
Een kleine maar opvallende tak van de islam in Albanië is de Bektashi-sekte, opgericht in de dertiende eeuw en in 1925 uit Turkije verbannen. Een deel van de aanhang vluchtte naar Albanië, waar ze nog steeds wonen. De derwisjen of ‘babas’ proberen mythische elementen van het volksgeloof in hun diensten te betrekken. De Bektashi bidden bijvoorbeeld voor bergen, zoals de berg Tomorr, ‘Baba Tomorr’. Verder richten ze pelgrimsoorden op in de buurt van graven van bijzondere persoonlijkheden, die dan vereerd worden.
Wie in Durrës en Tirana over straat loopt, zou niet zeggen dat moslims in Albanië de meerderheid vormen. Vrouwen met hoofddoekjes zijn er zeldzaam, minaretten zijn er nauwelijks en alleen op vrijdagmiddag is er, voor wie luistert, een oproep tot gebed te horen. Op een enkel incident na leven de verschillende religieuze groepen vreedzaam naast elkaar. En die incidenten worden dan ook nog meestal veroorzaakt door islamitische zendelingen van buitenaf.
In 1967 verbood president Hoxha, geïnspireerd door de Chinese culturele revolutie, alle religie, zowel in de publieke als in de privésfeer. Vrijwel alle kerken, kloosters, moskeeën en tekkes (gebedshuizen van de Bektashi-sekte) werden gesloopt of omgebouwd tot sporthallen of buurtcentra. Tal van geestelijken en gelovigen verdwenen achter slot en grendel of werden, vaak zonder enige vorm van proces, vermoord.
Pas met de val het communisme, in 1990, kwam God heel langzaam terug in Albanië. In het ooit zo katholieke Shkodër trokken de eerste missen duizenden belangstellenden. In Tirana verschenen westerse evangelisten van allerlei soort en naast het Skanderbeg-plein opende een enorme Albanees-orthodoxe kerk de poorten. Uit Turkije en het Midden-Oosten kwamen islamitische zendelingen naar Albanië, soms met een goed gevulde portemonnee. Maar de belangstelling was beperkt. Sommige mensen sluiten zich eerder uit pragmatische overwegingen (toegang tot school) aan bij een kerkgenootschap.
Het gebrek aan religieuze bevlogenheid is mede te verklaren uit het feit dat alle godsdienst hier altijd uitheems was en is. De islam kwam uit Istanbul, en verder weg Arabië, het katholicisme uit Rome en het Grieks van de orthodoxe eredienst, was al net zo onbegrijpelijk voor Albanezen.
Tirana
Maand |
T max |
Zon |
Neerslag |
T w |
Januari |
8 |
4 |
13 |
Nvt |
Februari |
7 |
4 |
12 |
|
Maart |
10 |
5 |
13 |
|
April |
15 |
6 |
13 |
|
Mei |
24 |
8 |
10 |
|
Juni |
29 |
10 |
8 |
|
Juli |
31 |
11 |
5 |
|
Augustus |
32 |
10 |
6 |
|
September |
27 |
8 |
7 |
|
Oktober |
21 |
6 |
9 |
|
November |
16 |
4 |
13 |
|
December |
12 |
4 |
14 |
|
Internationaal paspoort:
Wij adviseren je om op reis te gaan met een internationaal paspoort of identiteitskaart dat bij terugkeer van je reis nog minimaal zes maanden geldig is.
Visum:
Voor deze bestemming is er voor reizigers met een Nederlandse of Belgische nationaliteit geen visum nodig.
Als je afwijkend reist van de groepsreis raden wij je aan om je goed te laten informeren over of je een visum nodig hebt. Onze partner Traveldocs helpt je graag verder en is telefonisch bereikbaar via +31 (0)23 22 100 04. Traveldocs is een gespecialiseerde visumdienst voor Nederland (voor Nederlandse paspoorthouders) en België (voor Belgische paspoorthouders).
Kijk op de website van Traveldocs voor meer informatie:
- Nederlandse reizigers bezoeken: visum-legalisatie.nl/koningaap-nl/nl
- Belgische reizigers bezoeken: visum-legalisatie.nl/koningaap-be/nl
Reizigers die niet beschikken over de Nederlandse of Belgische nationaliteit, dienen zelf contact op te nemen met de betreffende ambassade(s) en hun eventuele visum te regelen.
Reizigers met meereizende kinderen onder de 18 jaar dienen zelf bij de betreffende ambassade te infomeren naar eventuele aanvullende toelatingseise